Momenteel wordt gewerkt aan de schaarstokken en de lijfhouten op de Batavia. Deze zijn van eikenhout gemaakt en inwatergevoelig. De balken worden open geborsteld en geïmpregneerd met een G4 primer. Aansluitend worden de balken afgewerkt met kit en afgesmeerd met een houtveredelingsolie in de kleur van teak. Daaroverheen komt een slijtvaste laag. Deze manier van bewerken zorgt ervoor dat ook de onderliggende dekken van het schip beschermd zijn tegen inwatering. Aan bakboordzijde wordt een van de berghouten vervangen.
Conserveren ruim
Voorafgaand aan de opnames voor de film Michiel de Ruyter is eerder deze zomer een deel van de ballast uit het ruim van de Batavia verwijderd. In totaal is ruim 100.000 kilo aan ballast, 200 blokken beton van ongeveer 500 kilo, uit het schip verwijderd. Het momenteel ontbreken van deze ballast maakt het mogelijk om de spanten en de binnenkant van de huid goed te benaderen voor onderzoek, schoonmaak en conservering.
De zwakke plekken in het hout zijn gemarkeerd en worden binnenkort nauwkeurig geconserveerd om eventuele schimmels een halt toe te roepen. Deze ballast wordt voorlopig niet teruggeplaatst zodat de tijd kan worden genomen deze belangrijke klus correct uit te voeren. Om deze reden zullen de stengen van de Batavia vooralsnog ook niet geplaatst worden. Hierdoor wordt het stabiliteitspunt zo laag mogelijk gehouden om problemen met harde wind te voorkomen.
Scheepssier
Ook wordt het nodige schilderwerk verricht op het schip, met momenteel aandacht voor de in de 17de eeuw zo belangrijke scheepssier. Op het schip zelf worden de Romeinen op het bovendek van een nieuwe verflaag voorzien en in de tuigerij wordt gewerkt aan de halffiguren van de galerij.
Spijkers
Specifiek aan de scheepsornamentiek is dat het koud tegen het schip gespijkerd zit. Het maakt nagenoeg nergens deel uit van de constructie van het schip. Op enkele plaatsen echter hebben de gesneden stukken wel een constructieve functie zoals bijvoorbeeld de tritonen bij de aanzet van het galjoen, de drukker onder de kraanbalk en de knechten op het dek. In dat geval moet bij het snijden rekening gehouden worden met de mogelijke krachten die daar op komen te staan.
De meerderheid van het werk wordt op die plaatsen gespijkerd, waar ook onderliggende constructies lopen. Zoals aan de galerij waar halffiguren of hermen verspijkerd zitten aan de achterliggende knieën in de galerij. Ook is ornamentwerk koud verspijkerd op de vlakke scheepshuid of op het achterliggende beschot, zoals bij het grote wapen in de spiegel. Dat wapen met zijn grote cartouche wordt zowel aan de achterliggende constructie als aan de beschieting met grote spijkers vernageld.
VOC-schip
Het echte VOC retourschip Batavia werd in 1628 gebouwd in opdracht van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) op de Peperwerf in Amsterdam. Op 4 juni 1629 is het schip, met 332 opvarenden aan boord en met bestemming Java, op zijn eerste reis vergaan voor de kust van West-Australië.
De reconstructie van de Batavia werd in 1985 gestart. Onder leiding van scheepsbouwmeester Willem Vos is door een wisselende groep reïntegranten, vrijwilligers en medewerkers aan het schip gebouwd. Uitgangspunten waren authentieke herbouw, met gebruikmaking van originele materialen en een bouwmethode op ambachtelijke wijze. Op 7 april 1995 heeft Koningin Beatrix dit schip ‘Batavia’ gedoopt, waarna het te water is gelaten.
Ondanks de zuinige aard van de Nederlanders, werden VOC schepen rijk versierd met veel beeldsnijwerk. De Galjoensleeuw op de Batavia is als het ware het gezicht van het schip. Hij valt erg op. De leeuw is gemaakt van Lindehout.
Technische details Batavia
Lengte over alles: 56,60 m
Wijdte: 10,50 m
Maximale diepgang:
5,10 m
Hoogte grote mast vanaf kiel: 55 m
Leeg gewicht: 650 ton
Waterverplaatsing (volledig geballast): circa 1200 ton
Totale lengte tuigage: 21 km
Zeiloppervlak: 1180 m2
Geschut: 24 gietijzeren kanons
Aantal opvarenden in 1628: 332 personen
Lijfspreuk van Willem van Oranje (aangebracht in de kajuit): Point n’est besoin d’espérer pour entreprendre, ni de réussir pour perséverer
Het is niet nodig verwachtingen te koesteren om te ondernemen, noch te slagen om te volharden
Scheepsbouwmeester reconstructie Willem Vos
Totaal aantal mensen dat tussen 1985 en 1995 op enige wijze aan de Batavia heeft gewerkt: 1140
Datum kiellegging: 4 oktober 1985
Datum doop en tewaterlating: 7 april 1995
Gebruikte materialenHoutsoorten
- eiken
- grenen
- vuren
- linden
- essen
- groenhart
- pokhout
Overige materialen
- ijzer
- brons
- koper
- vlas
- hennep